Poprzednio rozprawiliśmy się absurdalną teorią o większej szkodliwości vapowania niż palenia tradycyjnych papierosów. Kontynuując, dziś na tapet bierzemy teorię, która mówi, że:
Vapowanie to „brama” do palenia papierosów – NIEPRAWDA
Jest to teoria szczególnie promowana w Polsce. Ministerstwo Zdrowia, jak i jednostki z nim powiązane, wykorzystują ten argument w każdej dyskusji jako cios kończący wszelkie rozważania na temat vapowania. Jednakże, jak wskazują eksperci, nie jest uprawnione stosowanie tak prostego przełożenia wskazującego na zależność startowania od vapowania i późniejszego przejścia do palenia papierosów, albowiem najczęściej ci, którzy powołują się na istnienie tego powiązania, nie biorą pod uwagę tzw. czynników zakłócających, tj. cech, które powodują u młodych ludzi zwiększenie ryzyka palenia papierosów.
Za takie badacze uważają używanie innych substancji, skłonność do podejmowanie ryzyka, przykłady palenia papierosów w domu lub wśród rówieśników, chęć poszukiwanie doznań, szeroko rozumiane problemy ze zdrowiem psychicznym czy też niskie wykształcenie. Związek między vapowaniem a paleniem może być wytwarzany przez te czynniki (wszystkie potencjalne czynniki zakłócające), a nie przez samo vapowanie. Co więcej, analizy wskazują na to, że pozorny związek między (pierwotnym) używaniem e-papierosów, a (następczym) paleniem papierosów jest całkowicie przypisany wspólnym czynnikom ryzyka związanym z paleniem tytoniu. Wszystko to sprawia, że – jak wskazują w swoim artykule Colin P. Mendelsohn i Wayne Hall – hipoteza bramy nie może być obecnie ani zaakceptowana, ani z pewnością obalona, ponieważ dowody na nią są zbyt skromne i niejednoznaczne.
Nie jest też tak, że vapowanie jest atrakcyjne dla osób, które nigdy nie paliły papierosów. Jak zostało wskazane w opisywanym w poprzednim artykule, opublikowanym w 2015 roku raporcie Public Health England’s, vapowanie uzależnia bardzo niewielką liczbę osób, które nigdy nie paliły.
Trend ten się nie zmienia. Podając za prof. Andrzejem Sobczakiem, stosownie do treści najnowszego raportu Public Health England’s (Vaping in England: an evidence update including mental health and pregnancy, March 2020), wśród młodzieży vapowanie dotyczy głównie tych, którzy mają doświadczenie w paleniu. Mniej niż 1% nastolatków (11-18 lat), którzy nigdy nie palili, to obecnie vaperzy (oryg. Vaping among those who do not smoke was rare, with less than 1% of never smokers in both the SDD and ASH-Y surveys identifying as regular vapers).
Eksperci piszą wprost: „Zdecydowanie zalecamy zaniechanie stosowania terminologii „teorii bramy”, dopóki nie będzie jasne, w jaki sposób można ją przetestować w tej dziedzinie (dot. vapowania), niemniej jednak używanie zarówno e-papierosów i palenie papierosów wśród młodzieży wymaga starannego nadzoru. Preferowaną opcją jest to, by młodzi ludzie nie vapowali w ogóle, ale byłoby lepiej, biorąc pod uwagę znane względne ryzyko związane z e-papierosami, jak i paleniem tytoniu, gdyby młoda osoba vapowała zamiast palić.
Pytanie powinno być zatem inne – co by się stało, gdyby vapowanie nie istniało? Pokolenie dzisiejszych 40-70 latków nie miało wyboru i sięgało po papierosy. A te, jak już zostało udowodnione (patrz poprzedni artykuł), są dużo bardziej szkodliwe dla zdrowia, niż vapowanie.
Niedługo omówimy strategię walki z nałogiem tytoniowym w oparciu o zasadę „harm reduction”.
Literatura:
- „Does the gateway theory justify a ban on nicotine vaping in Australia?” Authors: , Wayne Hallb
- „The Relationship Between Electronic Cigarette Use and Conventional Cigarette Smoking Is Largely Attributable to Shared Risk Factors” Authors” Sooyong Kim, MD, Arielle S Selya, PhD
- E-cigarettes: an evidence update. A report commissioned by Public Health England Authors: McNeill A, Brose LS, Calder R, Hitchman SC, Hajek P, McRobbie H;
- Vaping in England: an evidence update including mental health and pregnancy, March 2020 A report commissioned by Public Health England. Authors: Ann McNeill, Leonie Brose, Robert Calder, Linda Bauld, Debbie Robson;
